Kısaca anlatmak gerekirse oyunlaştırma, oyun olmayan bir işe / konuya, oyun öğeleri katarak daha eğlenceli & interaktif bir kullanıcı deneyimi yaratmak için başvurulan yöntemler / süreçlere verilen gelen isimdir.
Aslında bu kavram, doğduğumuz günden beri farkında olarak veya olmayarak içinde bulunarak büyüdüğümüz ve yaşantımızın hep içinde olan ancak belki de ismini bugüne kadar koymadığımız bir motivasyon süreci. Çocuklar, okul öncesi dönemde neredeyse tamamen oyunla eğitim / öğrenim görüyorlar. Oyunlaştırma belki de en çok eğitimde başvurulan sevdirme / ilgi yaratma yöntemlerinden biri. Detayı için GBL (Game based learning) ile ilgili şu (http://onforb.es/VZWjeQ) yazıya gözatabilirsiniz.
Bu kavramın tekrar yeni bir terminoloji ile gündeme gelmesi, dijital dünyanın çok hızla gelişmesiyle beraber yaratılan hizmetlerin/programların ve uygulamaların kullanıcılar tarafında sevilmesi, akabinde kullanım arzusu & bağımlılığı yaratması, daha sonrasında da rakiplerinden sıyrılması için, oyun öğelerine başvurulmasıyla oldu.
Oyun öğeleriyle ilgili Webrazzi'den bir alıntı ;
"Problem: Her oyunun net ve anlaşılır bir hedefi, amacı olması gerekir.
Öykü: Pek çok oyun ancak güzel ya da ilgi çekici bir öyküsü varsa ilginç olabilir.
Kurallar: Bu hedefe ulaşmak için oyuncular bazı kurallar dahilinde hareket etmelidir.
Rekabet: Diğerler oyuncular ile yarışmak. Rekabet hissi aynı işlemi eş zamanlı olarak rakibinden daha iyi ya da hızlı gerçekleştirmek veya bireysel oyunlarda liderlik sıralamaları ile sağlanabilir.
Paylaşım: Oyun içerisinde iş birliği ya da aynı oyun alanını diğerleri ile paylaşarak gerçekleştirilebilir.
Gelişim: Aşama kaydederek daha önceki haline göre oyuncunun (veya yönettiği karakterin) özelliklerinin ya da durumunun gelişmesi. Oyunlarda seviye atlamak buna en güzel örnek. Kişisel olarak oyuncunun becerilerinin gelişmesi ve bunu süreç içerisinde tablolar ile göstermek de buna örnek olabilir.
Başarı: Pek çok oyunun amacı kazanmak.
Ödüller: Puanlar, rozetler veya sanal paralar kazanmak.
Tüm bu oyun mekaniklerini ilgilendiren en hassas nokta ise kurulacak denge. Kimse çok kolay bir oyunu oynamak istemez, çok zor bir oyunu da. Çok az kişi çok uzun bir oyuna vakit ayırabilir ama çok kısa bir oyun da etkiye neden olamadan sona erer. Bu yüzden bir oyun, yukarıdaki öğelerin hepsi veya bir kısmının ancak doğru bir denge ile sunulması ile başarılı olabilir"
Daha fazla okumak isterseniz ; www.gamification.co
Tabii aslında oyunlaştırma kavramından daha önce değinilmesi gereken başka bir konu da "kullanıcı deneyimi" kavramı. İngilizce User experience veya kısaca "UX" olarak da geçen bu kavram dijital / online uygulamalar için artık tasarım ve yazılım mimarisinin göbeğine oturmuş durumda.
"Kullanıcı deneyimi"nin standart sözlük anlamı ; kişide bir ürün veya hizmeti kullandıktan sonra oluşan algı ve tepki. Bu tanım biraz fazla teorik kalıyor.
Dijital uygulama tasarımının asıl amacı, bildiğimiz manada görsel görünüm & estetiğin dışında, yapılan işi kolaylaştıracak (kullanıcı dostu hale getirmek) iş akış süreçlerini tasarlamak ve/veya uygulamayı daha eğlenceli hale getirmek için yöntemler bulmaktır. İşte kullanıcı deneyimi kavramı bu noktada devreye giriyor.
Bir websitesi, bir kurumsal yazılım / SaaS (software as a service), bir appstore/android uygulaması veya bir PC programı, konu ne olursa olsun işin içinde fonksiyon & kullanım kolaylığı olduğu sürece "kullanıcı deneyimi" önemli olmaya devam edecektir.
Steve Jobs'un tasarım ile ilgili çok güzel bir lafı var ;
"Design is not just what it looks like and feels like. Design is how it works."
Yani tasarım, birşeyin nasıl göründüğü veya hissettirdiği değil, nasıl çalıştığıdır.
İyi bir kullanıcı deneyimi, beklentileri karşılaması, kolay ve rahat bir kullanım sunması, fonsiyonel olması, arayüzün görsel olarak güzel tasarlanmasını da beraberinde getiriyor.
Basite indirgeyerek bir örnek vermek gerekirse, görsel olarak çok güzel hazırlanmış bir websitesinde aradığınız başlığı veya iletişim bilgilerini bulamamak gibi tanımlanabilir.
Mobil eticaret uygulamalarında satın alma (checkout) aşaması ile ilgili güzel UX örneklerini incelemek için aşağıdaki link'e tıklayabilirsiniz ;
http://uxdesign.smashingmagazine.com/2013/03/14/designing-a-better-mobile-checkout-process/
Diğer yabancı kaynak : http://uxmag.com/
